Każdego dnia coraz bardziej rośnie zapotrzebowanie na skutecznych liderów. Jednak jak ich właściwie rozwijać? Badania wskazują, że tradycyjne jednorazowe szkolenia to za mało – potrzebne są metody dające realne, długofalowe efekty. Żyjemy w czasach określanych mianem BANI (ang. brittle, anxious, non-linear, incomprehensible). Czasy, gdzie rzeczywistość jest krucha, niespokojna, nieliniowa i trudna do przewidzenia. Liderzy mierzą się dziś z coraz większymi wyzwaniami i potrzebują szybkiego, celowego wsparcia. Nic dziwnego, że coraz częściej sięgają po mentoring biznesowy jako sposób na własny rozwój. Poniżej poznasz najskuteczniejsze metody rozwoju liderów według najnowszych badań naukowych, poparte przykładami firm. Dodatkowo pokazana zostanie rola mentoringu biznesowego i praktyczne wskazówki dla liderów i organizacji.
Co mówią badania o skutecznych metodach rozwoju liderów?
Aby skutecznie rozwijać kompetencje przywódcze, nie można polegać wyłącznie na teorii z sali szkoleniowej. Według popularnej zasady 70-20-10 aż 70% nauki lidera dokonuje się poprzez wymagające doświadczenia i zadania w pracy. Kolejne 20% dzięki relacjom rozwojowym (takim jak mentoring czy coaching), a tylko 10% poprzez formalne szkolenia i kursy. Innymi słowy – najwięcej uczymy się przez praktykę i od innych ludzi, a nie z podręczników.
Potwierdzają to analizy skuteczności programów przywództwa. Z badań wynika, że organizacje o najwyższej efektywności w rozwijaniu liderów stosują zróżnicowane podejścia. Łączą klasyczne szkolenia z „social learning”, czyli uczeniem się od innych. W praktyce oznacza to, że oprócz warsztatów stawiają na mentoring, coaching, action learning (realizację wymagających projektów). Dodatkowo też świadomie dają menedżerom zadań typu stretch, wykraczających poza ich strefę komfortu. Takie połączenie metod sprawia, że nauka nie jest oderwana od rzeczywistości.
Liderzy rozwijają się, rozwiązując realne problemy, przy wsparciu bardziej doświadczonych kolegów lub mentorów. Dla porównania, mniej skuteczne firmy polegają często na jednostronnych formach (np. sam e-learning). Formy te należą do najmniej efektywnych w trwałej zmianie zachowań przywódczych. Co ważne, efektywny rozwój liderów jest procesem ciągłym. Nie wystarczy jednorazowe szkolenie – kluczowe jest ciągłe doskonalenie umiejętności przywódczych w codziennej pracy.
Badania MIT Sloan podkreślają, że skuteczne programy liderów ściśle wiążą treści rozwojowe z rzeczywistymi potrzebami organizacji i lukami kompetencyjnymi. Innymi słowy, to czego uczy się lider, musi odpowiadać na realne wyzwania biznesowe, przed jakimi stoi. Tylko wtedy będzie motywacja do wykorzystania nowej wiedzy w praktyce. Z kolei inne najnowsze badania (prowadzone m.in. w sektorze opieki zdrowotnej) pokazały, że programy mentoringowe znacząco zwiększają świadomość przywódczą, motywację, umiejętność radzenia sobie ze stresem oraz pewność siebie u osób obejmujących role liderskie. Takie wyniki nie dziwią. Kiedy rozwój odbywa się przy wsparciu doświadczonego mentora i na bazie realnych doświadczeń, liderzy uczą się szybciej i skuteczniej.
Przykłady firm skutecznie rozwijających liderów
Teoria teorią, ale jak przekłada się to na rzeczywistość biznesową? Wiele wiodących firm zdaje sobie sprawę, że inwestycja w rozwój liderów przynosi wymierne korzyści. Są to korzyści zarówno dla pracowników, jak i dla wyników firmy. Oto kilka inspirujących przykładów:
Gigant z Doliny Krzemowej słynie z dbałości o rozwój pracowników. W Google działa wewnętrzny program mentoringowy, w ramach którego bardziej doświadczeni menedżerowie wspierają mniej doświadczonych. Dzięki tym programom rozwój zawodowy pracowników przyspiesza, a firma zyskuje ich większą lojalność i zaangażowanie. W praktyce oznacza to, że utalentowani ludzie zostają w organizacji na dłużej i chętniej dają z siebie więcej.
General Electric (GE)
Przez dekady GE uchodziło za prawdziwą „kuźnię liderów”. Firma stworzyła już w latach 50. centrum szkoleniowe Crotonville, jedno z pierwszych korporacyjnych „uniwersytetów przywództwa” na świecie. To tutaj kształciły się pokolenia menedżerów GE, z których wielu zostało później prezesami innych globalnych spółek. Crotonville stało się wręcz synonimem skutecznego rozwoju przywództwa. Dodatkowo eksperci wskazują je jako kluczowy element sukcesów General Electric – miejsce, które wykształciło niezliczoną liczbę skutecznych liderów dla biznesu. To przykład, jak strategiczne podejście do rozwoju talentów przywódczych może przełożyć się na przewagę konkurencyjną organizacji.
Randstad
Ten międzynarodowy lider branży HR pokazuje, jak konkretnie przekładać rozwój liderów na wyniki biznesowe rozwijający kompetencje przywódcze pracowników średniego szczebla). Co warte podkreślenia, mentoring w Randstad jest ściśle powiązany z procesami biznesowymi. Dotyczy takich obszarów, gdzie nowo zatrudnione osoby od razu otrzymują mentora, który pomaga im szybciej odnaleźć się w firmie. Rezultaty? Imponujące – pracownicy objęci programem mentorskim są niemal o połowę mniej skłonni do odejścia z firmy. W ciągu kilku lat Randstad zaobserwował 49% niższy wskaźnik rotacji wśród uczestników mentoringu. To przełożyło się na realne oszczędności (mniejsze koszty rekrutacji) oraz zbudowanie silnej kadry lojalnych, wykwalifikowanych liderów.
Inne organizacje
Również wiele innych firm dostrzega siłę mentoringu i zróżnicowanych metod rozwoju. Przykładowo, Microsoft i Intel prowadzą programy „leaders as teachers”, gdzie obecni liderzy występują w roli mentorów dla talentów w firmie, dzieląc się wiedzą i doświadczeniem. Z kolei firmy konsultingowe często stosują tzw. action learning. Powierzając obiecującym pracownikom prowadzenie ważnych projektów pod okiem coacha lub starszego mentora. Takie doświadczenia „w boju” kształcą umiejętności przywódcze szybciej niż dziesiątki godzin wykładów. Wreszcie wiele korporacji (np. IBM, PepsiCo) łączy formalne szkolenia liderów z coachingiemi mentoringiem po szkoleniu, aby zapewnić transfer wiedzy na stanowisko pracy. To wszystko pokazuje, że firmy które poważnie myślą o sukcesji liderów, stawiają na kulturę ciągłego rozwoju z wykorzystaniem różnorodnych, sprawdzonych metod.
